Gevonden in Zeist: Trump Eikel

De herfst is aangebroken en het valt mij dit jaar extra op dat de paden in het bos maar ook stoepen en fietspaden bezaaid zijn met eikels en blad. Met Siena en Giulia aan mijn linkerhand, wandelstok vanwege een hernia in mijn rechterhand, ga ik al wandelend op zoek, want er schijnt ergens in Zeist een heel bijzondere eikel aan een boom te hangen. Voor ouderen met rollators maar ook voor fietsers is het trouwens ook oppassen geblazen want je valt zo onderuit. Deze overvloed aan eikels hebben we te danken aan de heerlijke maar extreem warme lente en zomer van dit maar ook van het vorige jaar.   

De energierijke eikels vormen een belangrijke voedselbron voor met name de eekhoorn, hert, muis, vos, wild zwijn en varken. Eikels worden tot de noten gerekend maar zijn vanwege de stof tannine giftig voor mensen, honden, paarden, schapen en runderen. Deze tannines kunnen het maagdarmstelsel irriteren. In het lichaam worden zij omgezet tot een sterk bloedgif dat afbraak van rode bloedcellen veroorzaakt.       

Een goede voedselsituatie beïnvloedt ook de populaties van roofdieren, zoals de wolf. Buiten eikeltjes thee, is er genoeg levend voedsel voor hem te vinden en zijn populatie groeit en groeit. In onze omgeving zijn er momenteel al minstens tien en wolf Bram is nog steeds niet voor zijn noten geschoten. Het aanlijngebod voor honden is opgeheven maar het advies is de bossen te mijden zolang Bram nog leeft. Zo dekken het Utrechts Landschap en Staatsbosbeheer zich tegen eventuele schadeclaims in. 

De eik (Quercus) 

De eik is een loofbomen geslacht en behoort met zijn ruim 400 soorten tot de bladverliezende én groenblijvende bomen. Het hout is sterk en hard, maar toch redelijk makkelijk te bewerken en af te werken. De eik is voor het voortbestaan vooral afhankelijk van de gaai en van de eekhoorn. Een eikel valt niet ver van de boom en kan onder het bladerdak van de boom niet uitgroeien. Hij is dus aangewezen op dieren om de eikel verder van de boom te verplaatsen. Eekhoorns begraven voorraden eikels voor de winter. Als een eekhoorn omkomt of de voorraad niet of onvolledig aanspreekt of vergeet, is dat een ideale plaats voor de eikels om te ontkiemen. De hoofdwortel of penwortel die de eik ondersteunt, kan wel 40 meter lang worden en groeit net zo diep als de boom hoog is. Vanuit deze penwortel groeit, tot op een diepte van 4 meter, het horizontale ondersteunende fijne wortelstelsel dat wel 27 meter breed kan worden. Grofweg, zo breed als de kroon van de boom breed is (gedeelte boven de takvrije stam). Eiken kunnen gemakkelijk tweehonderd jaar oud worden, maar een leeftijd van 500 tot 900 jaar is ook mogelijk.

Eikenheiligdom 

Oorspronkelijk werden eiken door voorchristelijke bewoners van West-Europa gebruikt als boomheiligdom. De voorganger van de bijna 775 jaar oude “Heilige Eik van Den Hout” bij Oosterhout fungeerde als boomheiligdom. De christelijke missionaris Bonifatius, die opdracht had de Friezen te bekeren tot het christendom, werd bij Dokkum door hen gedood omdat hij hun eikenheiligdommen liet vernielen. Het woord eik is verwant aan het Indische igja dat verering betekent. Het woord druïde (priester) is weer verwant met het Keltische woord voor eik en het Drunemeton ("eik heiligdom") was de verzamelplaats van het Keltische volk de Galaten.

Soorten eiken en hun bladeren 

In totaal zijn er ruim 400 soorten eikenbomen, bladhoudende en bladverliezende soorten. De meest voorkomende eikensoorten in Nederland zijn de zomereik en de Amerikaanse eik. Onze gemeente is in het rijke bezit van ruim 35.000 bomen en er staan een vijftal monumentale eikenbomen. 

• Moseik (Quercus Cerris), plantjaar 1850 op Buitenplaats Wulperhorst
• Amerikaanse eik (Quercus Rubra), plantjaar 1860 bij Villa Pavia
• Zomereik (Querus Robur), plantjaar 1900 op Buitenplaats Wulperhorst
• Hongaarse eik (Quercus Frainetto), plantjaar 1900 op het Zusterplein
• Hybride zomereik (Quercus x Turneri), plantjaar 1914 op het Jacob van Lennepplein

Op zoek naar de bijzondere eikel 

Met de auto rijd ik naar “Buitenplaats Wulperhorst” waar ik al wandelend met mijn Italiaanse jachthonden Siena en Giulia speur naar die bijzondere eikel. Mijn oog valt op een enorme Zomereik die rechts in het bos naast de oprijlaan staat. Wat zou deze prachtige in 1900 aangeplante boom met zijn hoogte van ruim 38 meter en 3,6 meter stamomtrek, als hij kon praten, mij allemaal kunnen vertellen over de geschiedenis van Zeist. Deze monumentale boom schijnt de hoogste eik van Zeist te zijn. Er staat hier echter ook nog een oudere Moseik die omstreeks 1850 is aangeplant, deze ziet er met zijn stamomtrek van ruim 4,5 meter en hoogte van (maar) 28 meter nog veel imposanter uit. Linksachter het huis zie ik hem staan. De boom bestaat vanaf de stam uit twee hoofdtakken waarvan jammer genoeg de rechter hoofdtak is afgebroken. Blijkbaar ben ik net op tijd komen kijken want deze dikzak verkeert in zeer slechte staat en heeft zijn langste tijd in zijn 175-jarig bestaan gehad.

Majestueuze Amerikaanse eik 

We moeten gaan want de bijzondere eikel kan ik hier niet vinden en op weg naar huis wil ik op “Buitenplaats Pavia” die enorme Amerikaanse eik zien. Deze majestueuze ruim 165 jaar oude reus met bolle eikels staat achter in de tuin vlak bij het water, heeft een bultige stamomtrek van ruim 4,22 meter en een hoogte van ruim 20 meter. Dichter bij de boom aangekomen zie halverwege de stam   rechts een enorme eikel hangen. Meteen schiet mij het beledigend bedoelde gezegde te binnen “je hoeft niet aan een boom te hangen om een eikel te zijn”. In de op dit moment onstabiele wereld, moet ik denken aan de veroorzaker daarvan, de Amerikaanse president Donald Trump. Wat heeft deze man in korte tijd een ellende in de wereld veroorzaakt. Dit móet dus wel de “Trump Eikel” zijn, want deze eikel lijkt op de met zichzelf ingenomen, opgeblazen, bolle en oranje geschminkte heerschap met al zijn vervelende en irritante maniertjes. Zijn manier van spreken met het hoofd ietwat schuin, dat mondje en vingertje, het handen schudden, het wegzetten van hem afhankelijken, zoals President Zelensky, maar ook van Democraten, tegenstanders of andersdenkenden. Ze uit hun functie zettend omdat ze het niet eens zijn met zijn beleid. Het iedere keer terugkomen op toezeggingen en beloftes, zijn zwalkend beleid. Bouwend aan zijn eigen heiligdom of koninkrijk en de wereld in een chaos achterlatend. Willen slapen in paleizen bij koningen en koninginnen. Hij voelt zich als een vorst maar gedraagt zich als een verwend kind. Door dit alles gaan mijn nekharen al overeind staan bij het horen en zeker bij het zien van deze man. Ja, het gezegde “je hoeft niet aan een boom te hangen om een eikel te zijn” is zeer toepasselijk op hem. Maar ook deze oude reus is aan het einde van zijn loopbaan, getuige de “Dikrandtonderzwam” die onderaan de stam is begonnen de poten onder zijn dikke lijf op te vreten. Is dit toeval? 

De Europese eik levert dit jaar ongeveer 4,7 miljoen kilo van die mooie slanke eikels en dat is veel meer dan het gemiddelde van 3,1 miljoen kilo in andere jaren. De Amerikaanse eik echter produceert dit jaar juist opvallend weinig bolle eikels en deze lijkt de trend van die bij ons niet populaire “Trump” te volgen.

Wat is Zeist toch mooi en wat boffen wij hier te mogen wonen, Arnie Della Rosa 

Reageren op een verhaal? Plaats je naam en emailadres bij je reactie zodat ik deze eventueel kan beantwoorden. Wil je niets missen en een automatisch bericht ontvangen bij een nieuw verhaal? Stuur een email naar avanr1956@gmail.com en ik neem je in de verzendlijst op.   

Je kunt mijn wandelverhalen lezen op https://www.als-bomen-en-stenen-konden-praten.com maar ook samen met de columns van andere Zeister columnisten op https://www.zeistermagazine.nl